Skąd wzięły się świece? Krótka historia świec na świecie.

Dziś używamy świec w oderwaniu od ich pierwotnego przeznaczenia. Świece to doskonały klimat w domu, piękny zapach i przytulna atmosfera. Nie zawsze świece kojarzyły się wyłącznie z przyjemnym spędzaniem czasu w gronie najbliższych. W dawnych czasach świece rozświetlały długie, zimowe noce, były nieodłącznym elementem wykorzystywanym przy obrzędach religijnych i często jedynym źródłem światła, które pozwalało dawnym uczonym studiować księgi i rozwijać naszą cywilizację.

Świece w starożytności

Wzmianki o świecach możemy znaleźć już 5000 lat temu, jednak niewiele jest informacji mogących wskazywać na ich pierwotne pochodzenie ani na to, kto je faktycznie wymyślił. Często spotykanym poglądem na początek historii świec jest używanie przez starożytnych Egipcjan świec z sitowia, zwanych po angielsku rushlights. Świece te były tworzone w bardzo prosty sposób - poprzez zanurzenie patyków w rozpuszczonym tłuszczu zwierzęcym. Jednak nie posiadały one knotów w tradycyjnym znaczeniu tego słowa. Egipcjanie używali rushlights już 3000 lat p.n.e., jednak to starożytnym Rzymianom przypisuje się stworzenie świecy w tradycyjnym rozumieniu tego słowa poprzez zanurzanie zrolowanego papirusu w rozpuszczonym łoju lub wosku pszczelim. Świece były wtedy powszechnie używane do oświetlania domów, służyły również podczas obrzędów religijnych oraz stanowiły pomoc dla podróżników. Grecy stosowali świece m.in. ku czci bogów podczas uroczystości religijnych.

Świece w różnych częściach świata

W różnych regionach świata stosowano odmienne rodzaje wosków zależnie od dostępnych źródeł. W Indiach wosk był tworzony z owoców drzewa cynamonowego, zaś w Japonii wosk uzyskiwano z orzechów. Interesujące rozwiązanie znaleziono w Chinach, gdzie knotem był zwijany papier ryżowy, zaś woskiem... lokalne owady zmieszane z ziarnami wtłoczonymi w papierową formę.

Świece były również powszechnie stosowane do obrzędów religijnych w różnych kulturach. Palące się świece towarzyszyły żydowskiemu świętu Chanuka od około 165 roku p.n.e., w Biblii również znajdziemy odniesienia do świec, zostały one tez na stałe przypisane do obchodów Świąt Wielkanocnych od IV wieku n.e.

Świece w średniowieczu

Aż do Średniowiecza w całej Europie stosowano powszechnie świece zrobione z łoju. Przełomem okazało się wprowadzenie na ten kontynent świec z wosku pszczelego, który charakteryzował się czystym i równym paleniem, bez dymu i sadzy. Znaczącą różnicę stanowił też przyjemny, miodowy zapach w odróżnieniu od ostrego zapachu łoju. Świece z wosku pszczelego zostały powszechnie wprowadzone do kościołów, jednak ze względu na wysoką cenę, mogli sobie na nie pozwolić jedynie ludzie zamożni. W średniowiecznej Anglii i Francji pojawiła się gildia rzemieślnicza twórców świec. Wytwórcy świec chodzili od domu do domu produkując świece z pozostawionego łoju, z czasem zaczęli też tworzyć własne manufaktury i sprzedawać świece w swoich własnych sklepach.

Świece w czasach nowożytnych

W czasach kolonialnych w USA odkryto zalety rośliny zwanej woskownicą, z której przez pewien czas tworzono świece, jednak ze względu na wyjątkowo mozolny i uciążliwy proces pozyskiwania wosku z woskownicy, o świecach z tej rośliny szybko zapomniano. W XVIII wieku w związku z rozwojem wielorybnictwa nastąpił przełom - zaczęto wykorzystywać do tworzenia świec surowiec o nazwie spermacet, pozyskiwany z głowy kaszalota. Wosk ten był trwalszy i dzięki niemu stworzono pierwsze "nowoczesne" świece, jakie znamy także i dziś. W tamtych czasach zarówno spermacet, jak i wosk pszczeli były jedynymi woskami, które podczas spalania nie wydzielały nieprzyjemnego zapachu, co stanowiło ich ogromną zaletę.

Świece w XIX wieku - czas rewolucji przemysłowej

XIX wiek to wiek rewolucji przemysłowej również w branży świecarskiej. To właśnie wtedy miała miejsce większość głównych wydarzeń wpływających na wytwarzanie świec, jakie znamy obecnie. Francuski chemik Michel Eugene Chevreul odkrył w latach dwidziestych XIX wieku, jak wydobywać kwas stearynowy z kwasów tłuszczonych pochodzenia zwierzęcego. Dzięki jego odkryciu stworzono wosk stearynowy, który charakteryzuje się twardością, trwałością i czystością spalania. Świece stearynowe do dziś są popularne. Co ważne, obecnie dzięki rozwojowi technologii, stearynę można uzyskiwać nie tylko z kwasów tłuszczowych pochodzenia zwierzęcego, ale także roślinnego, co sprawia, że takie świece są odpowiednie dla wegetarian i wegan.

W roku 1834 wynalazca Joseph Morgan przyczynił się do ogromnego zwiększenia dynamiki rozwoju przemysłu świecarskiego dzięki opracowaniu maszyny pozwalającej na ciągłą produkcję formowanych świec (tzw. świece bryłowe) dzięki użyciu cylindra z ruchomym tłokiem służącym do "wyrzucania" świec podczas ich stygnięcia. Dzięki wprowadzeniu maszynowej produkcji świec towar ten zaczął być dostępny w produkcji masowej i stał się przedmiotem pożądania wielu grup społecznych.

Jedną z marek, która przyczyniła się do rozpropagowania świec w XIX wieku, była Candle-lite Company. Dzięki wspólnym wysiłkom właściciela Emery'ego oraz doktora Ernesta Twitchella - chemika, wynalazcy i filantropa udało się stworzyć tzw. "proces Twitchella", który znaczącą zwiększył bezpieczeństwo i doskonałość ówczesnych świec. Ukoronowaniem jego zasług stała się prestiżowa nagroda Perkins Award, którą otrzymał w 1917 roku.

Parafina, zwana też woskiem parafinowym została prowadzona do branży świecarskiej w latach pięćdziesiątych XIX wieku, gdy chemicy odkryli, jak skutecznie oddzielać występującą w ropie naftowej substancję woskową. Dzięki nowym możliwościom wykorzystania dotychczasowego odpadu przy produkcji ropy naftowej branża świecarska była w stworzyć jeszcze tańsze świece. Ze względu na masowe wykorzystanie ropy naftowej odpadu było tak dużo, że producenci mogli tworzyć coraz tańsze świece na bazie parafiny.

Wraz z wprowadzeniem żarówki w 1879 r. produkcja świec zaczęła zmieniać swoje oblicze. Nie były one już potrzebne do zapewnienia źródła światła.

Świece w XX wieku

Świece zaczęły ponownie zyskiwać popularność w pierwszej połowie XX wieku, utrzymując wzrost na stałym poziomie aż do lat osiemdziesiątych XX wieku, gdy pojawiło się nowe zainteresowanie świecami jaki artykułami dekoracyjnymi, pomocnymi w budowaniu przytulnej, domowej atmosfery w coraz szybciej pędzącym świecie. Świece stały się też popularnym prezentem na każdą okazję. Dzięki temu nowemu zainteresowaniu, zwiększyła się gama rozmiarów, kształtów i kolorów, a także pojawiły się na szeroką skalę świece zapachowe, które uwielbiamy do dziś.

Lata dziewięćdziesiąte XX wieku przyniosły bezprecedensowy wzrost popularności świec, a po raz pierwszy od ponad wieku opracowano nowe rodzaje wosków do świec. W Stanach Zjednoczonych chemicy rolni zaczęli opracowywać wosk sojowy, bardziej miękki i wolniej płonący wosk niż parafina. Jest to również jeden z rodzajów wosków naturalnych, które w odróżnieniu od parafiny nie są odpadem przy produkcji ropy naftowej. Produkcja wosków roślinnych będących źródłem odnawialnym jest o wiele bardziej korzystna i bezpieczna dla środowiska, stąd też rosnące zainteresowanie świecami naturalnymi. W tym samym czasie pojawiły się też inne woski roślinne, jak wosk palmowy, kokosowy czy rzepakowy lub konopny. Najbardziej popularne w XXI wieku są sojowe świece zapachowe.

Świece obecnie

Świece przeszły długą ewolucję od czasu ich pojawienia się. Chociaż nie są już używane jako główne źródło światła, nadal zyskują na popularności na całym świecie. jednymi z chętniej wybieranych są świeczki zapachowe w słoiku. Dzisiaj świece symbolizują świętowanie z najbliższymi, rozpalają zmysły podczas wieczorów we dwoje, pomagają się zrelaksować. Świece też służą do odpowiedniego uhonorowania wszelkich ceremonii i pozwalają na zaakcentowanie domowej, przytulnej atmosfery nadając wszystkiemu ciepły i piękny blask.